Materialije

wulicowańko

wobraz

Pśigótowanje

Wobraz wuśišćaś a laminěrowaś abo na tłusćejšu papjeru nalipaś.

Pśewjeźenje

Z toś tym małym wulicowańkom móžośo rěcne spomnjeśe (Sprachgedächtnis) źiśi spěchowaś, z tym až źiśi wulicowańko zasej wulicuju a až je za wopśimjeśim wopšašujośo. Pjerwjej pak až wulicowańko pśedcytajośo, woglědajśo sebje zgromadnje ze źiśimi wobraz. Dajśo sebje wót nich na njom pśedstajone jadnanje ako teke detaile wopisowaś. Tak mógu se źiśi rěcnje na wopśimjeśe nastajiś a jim buźo lažčej, wulicowańko pśi cytanju zbadaś (erfassen). Cesto ga maju źiśi problemy, teksty wurozměś, dokulaž jim słowoskład felujo. Glědajucy na rěcny staw źiśi jo zmysłapołne, njeznate słowa abo słowne kupki z wulicowańka do togo rozjasniś. Pótom pśedcytajśo wulicowańko: Pśedcytajom wam něnto wulicowańko. Słuchajśo derje a wulicujśo mě za tym wšykno, na což móžośo se hyšći spomnjeś.

Sadowe bomy mimo płodow

W jadnom lěśu su na sadowych bomach lěbda płody zdrjali. Co jo se stało?

„Jo”, jo gronił mały pózny (späte) nalětny mroz (Frühlingsfrost) jaden źeń w lěśu a jo sebje šurował (reiben) ruce. „To jo se mě póraźiło. Sadowym bomam źo se derje. Jo, som se wó to póstarał.” Mroz jo łykał (lugen) zespódka swójeje spańskeje mrokawy, kótaraž jo stojała wusoko w połnocy nad wjelikim lodowym mórjom na njebju. Wón jo glědał naslědk do kraja, w kótaremž jo w nalěśu pśebywał. Jo glědał na bomy w gumnach, na łukach, pólach a w lěsach. Rědne zelene su jomu kiwali.

„Bomy su spokojom ze mnu. Lětosa njeměwaju wjele sada. Njetrjebaju swóje gałuze pód śěžu swójich płodow k zemi chylaś a se bójaś, až gałuze se wótłamuju. Łoni jo to było zlě, kradu zlě.”

Mroz jo se rozglědał (sich umblicken) mjazy swójimi wjedrowymi kolegami, kótarež su tejerownosći byli w lěśojskem spanju, a jo cakał na jich pśigłosowanje. Ale žeden jomu njejo pśigłosował.

„Luźe budu lěbda spokojom z tobu. Teke zwěrjeta na póli, we góli a pśedewšym ptaški budu głodne a wobtužone. Žedne abo jano mało wišnjow, slěwkow, rjaschenow w tom lěśe? Ně, to se jim njebuźo spódobaś”, jo měniła kněni Meškowa (Frau Holle) a jo napominajucy pózwignuła swój drugi palc. „Sy wšym kwiśonkam na bomach zmarznuś dał.”

„A pcołki. Wóni su teke marznuli, žałosnje (jämmerlich) marznuli”, jo rany nalětny wětšyk (früher Frühlingswind) rozgórjony wołał. “Twójo pózne marznjenje (später Frost) njejo jim dało jich źěło na sadowych bomach wugbaś.”

„To trjefijo”, jo groniła mała nalětna słyńcna pšuga (Sonnenstrahl). „Kradu głodne su wóni byli, te pcołki. Twójogodla njejsu mógali žeden nektar zběraś.”

A ta druga nalětna słyńcna pšuga jo pśistajiła: „Njetrjebaš napšawdu gjardy byś, gaž drugim žywjenje wobśěžujoš. Słyšyš, nalětny mroz?”

„Lažko!”, jo nalětny mroz rozgórjony zawołał. „Lažko som to bomam wucynił.

Njetrjebaju žedne płody měś. Njejo ga to nic?” Te druge wjedrowe pósoły (Wetterboten) su wuwěrnje na se glědali.

„Wón to nikula njebuźo rozměś”, jo kněni Meškowa skóńcnje barkotała. „Jaden se wjaseli, ten drugi jo tužny. Take jo žywjenje.”

To pak nalětny pózny mroz južo wěcej njejo słyšał. Dawno jo južo zasej za swójeju mrokawu wusnuł.

Elke Bräunling